Aquarius in Antwerpen

In 1993 ging Aquarius van Karel Goeyvaerts in première in deSingel. Deze "opera" moest tot 2009 wachten vooraleer ze een scenische uitvoering kreeg in de Vlaamse Opera.

Aquarius kan echter bezwaarlijk een opera genoemd worden. Op de Aquariusdag vorig weekend, deden alle sprekers echter verwoede pogingen om aan te tonen dat het wél een opera was en zelfs Karel Goeyvaerts - (hopelijk) tegen beter weten in - noemde zijn levenswerk ook een opera. Maar Aquarius vertelt geen verhaal of ontwikkelt geen idee, daarenboven zijn er geen (solistische) zangers. Er is wel een koor, bestaande uit acht sopranen en acht baritons, maar er komt weinig zinnigs uit hun mond. Meestal zingen ze lettergrepen, af en toe een paar losse woorden en in de finale zelfs een paar zinnen, die echter totaal onverstaanbaar zijn.

Ik wil daarmee niet zeggen, dat Aquarius niet de moeite van het beluisteren waard zou zijn. Maar ik beschouw het eerder als een symfonisch werk met koorpassages. En net zoals andere symfonische werken, kan ook Aquarius mij maar moeilijk boeien. Na de voorstelling twee keer gehoord te hebben, blijkt er voldoende variatie in het werk te zitten. Elke scène heeft een eigen kleur; soms zingt enkel het koor, soms horen we een sterk gepunkteerd orkest en op andere momenten weerklinken lyrische passages in de strijkers. Het zal allemaal wel musicologisch goed doorwrocht zijn, maar tegen alle verwachtingen in is het een redelijk toegankelijk werk... helder verklankt door de dirigente Sian Edwards.

De enscenering van Pierre Audi is teleurstellend zwak. Hij plaatst het orkest verspreid op de scène. Het koor - Het Nederlands Kamerkoor dat een bovenmenselijke prestatie levert - zit initieel op hoge stoelen tussen het orkest. Dit lijkt geïnspireerd te zijn op een productieschets die ten tijde van de compositie gemaakt werd en waar het koor op hoge pilaren geplaatst wordt. Die schets is trouwens te zien in een kleine tentoonstelling op het eerste balkon (een iets grotere tentoonstelling over het werk van Goeyvaerts is te bekijken in de Antwerpse Stadsbibliotheek op het Conscienceplein). Achteraan het podium staat een klein plateau waarop het koor ook af en toe gaat staan als in een concertuitvoering. Op de muren rondom worden teksten, beelden van de dierenriem of live videobeelden geprojecteerd.

Deze opstelling werkt vooral beperkend. De koorleden kruipen via een ladder op hun stoel, waar ze soms wat armbewegingen maken. Vervolgens verplaatsen ze zich naar het podium, waarna ze terug op hun stoelen kruipen. De enige ingreep is de toevoeging van een acteur, Warre Borgmans, die voor het eerste en tweede bedrijf en voor de finale telkens een korte monoloog houdt. Deze teksten zijn geïnspireerd op het levensverhaal van Goeyvaerts, maar ze komen soms wat schoolmeesterachtig over.

Publicatie: zaterdag 13 juni 2009 om 09:25
Rubriek: Opera