Henk Neven in Zeist

Deze editie van het Liedfestival Zeist lijkt wel het festival met creatieve programma's en/of recitalvormen te worden. Het recital van Henk Neven en Hans Eijsackers was ook geënsceneerd, in een regie van Elsina Jansen.

Als artistieke leiders van het Festival zou je verwachten dat ze een recital in lijn met het festivalthema Toekomstmuziek zouden brengen, maar het paste eerder in het thema van vorig jaar "Vertel, vertel, vertel". De titel van hun programma was "Wat stilte wil", naar de gelijknamige roman van Arthur Japin over Anna Witsen (1855-1889). Zij was een Nederlandse sopraan, die van haar ouders wel wat in privékring mocht zingen, maar geen publieke en professionele zangcarrière mocht ambiëren. Daarenboven was ze stiekem verliefd op Julius Röntgen, de Nederlandse componist die getrouwd was met de Zweedse violiste en componiste Amanda Maier (die na haar huwelijk ook stopte met optreden). Met aanvallen van depressies, werd ze opgenomen in het Geneeskundig Gesticht voor Krankzinnigen in Utrecht. Uiteindelijk pleegde ze zelfmoord in de vijver van de buitenplaats Ewijckshoeve in Zeist.

Het is een interessant verhaal waarvan ik me kan voorstellen dat het een boeiende roman oplevert tegen de achtergrond van het Amsterdamse muziekleven eind 19de eeuw, maar ook de inspiratie kan zijn voor een liedrecital. Neven en Eijsackers schetsten kort de context en begonnen met een aantal waterliederen zoals Reflets van Lili Boulanger - "Sous l'eau du songe qui s'élève mon âme a peur" - of Brahms' Versunken. Het biedt ook de mogelijkheid om ons kennis te laten maken met twee onbekende Zweedse liederen van Amanda, en twee Duitse liederen van Julius Röntgen.

Het podium was ingericht met wat zetels, een klein kacheltje en een reconstructie van een portret van Anna door Jitske Schols. Tussendoor werden fragmenten gelezen uit de roman van Japin of werd het gedicht "In de zwarte nacht is een mensch aangetreden" van Herman Gorter voorgedragen door het artiestenkwintet... want naast Neven en Eijsackers werkten ook drie jonge zangeressen mee aan het recital, de sopranen Dana Koppes en Elles Venhuizen, en de mezzo Jasperina Verheij. Ze zijn alle drie identiek gekleed in zwart met hetzelfde kapsel en beelden Anna uit. Het is niet helemaal duidelijk waarom dat in drievoud moet, want uiteindlijk krijgen ze bitter weinig te zingen, elk één lied en twee trio's. Verschillende liederen duiken nochtans in de psychologie van Anna en hadden dus perfect door een van hen kunnen gezongen worden. Ik denk dan bijvoorbeeld aan Heimliche Aufforderung of de twee liederen van Amanda Maier. Als het de bedoeling was om met deze voorstelling duidelijk te maken hoe het voelt om als vrouw niet te mogen zingen, dan zijn ze daarin wel grandioos geslaagd...

Anderzijds, bleef ik op muzikaal vlak wat op mijn honger zitten. Henk Neven klonk heel vermoeid, waardoor hij niet zijn gebruikelijke nuance in de liederen kon leggen. Enkel Griegs Dereinst, Gedanke mein klonk min of meer acceptabel. De drie zangeressen waren ook niet top, maar dat kan misschien liggen aan het feit dat ze amper de kans kregen om ingezongen te geraken. Ondanks een interessant idee en een intelligent opgebouwd programma, voelde dit recital toch als een gemiste kans.

Publicatie: zaterdag 24 mei 2025 om 09:05
Rubriek: Liedrecital